Hoe haal je het beste resultaat met afdrukken

Foto’s af laten drukken bij Profotonet

Deze aanwijzingen zijn bedoeld voor fotografen die weten hoe ze hun werkplek en beeldscherm moeten instellen om de resultaten van de beeldbewerking die ze op hun foto’s toepassen betrouwbaar te kunnen beoordelen. De instellingen die daarvoor gedaan moeten worden zijn te vinden in de NIDF-norm.

Dat PDF-bestand kun je downloaden van de website van het NIDF (www.nidf.nl). Ook kun je meer over het instellen van je camera, beeldscherm en werkplek lezen in de blog ‘Foto’s te donker‘.

Het beste resultaat bij het laten afdrukken krijg je door het maken van een bestand dat precies is afgestemd op het systeem, het gaat daarbij om de volgende dingen:

1. Het bestandstype
2. De kleurruimte
3. De afmetingen
4. De verscherping

Al deze instellingen kunnen gedaan worden bij het exporteren vanuit Lightroom, of bij het bewaren vanuit de Camera-RAW plugin van Photoshop. Er wordt dan vanzelf een kopie gemaakt met de gewenste eigenschappen die je alleen voor het laten maken van de afdrukken gebruikt. Je eigen originele bestand blijft daardoor altijd ongewijzigd beschikbaar, voor welk ander gebruik dan ook.

Bestandstype

Op zich is de keuze voor een bepaald soort beeldbestand niet heel belangrijk, maar JPEG is verreweg het handigst. Ondanks de gebruikte compressie zul je geen verschil zien met andere soorten bestanden die zonder compressie bewaard en verstuurd worden. Je moet dan wel kiezen voor een instelling met voldoende kwaliteit en dus niet teveel compressie.

Vanuit Photoshop is kwaliteit 9 heel goed, als je bang bent dat dat niet goed genoeg is, kun je ook voor 10 kiezen. De keuzes voor kwaliteit 11 en 12 hebben niet heel veel toegevoegde waarde, de bestanden worden er wel groter van, maar niet zichtbaar beter.

Vanuit Lightroom is de keuze dan anders omdat daar een andere indeling wordt gebruikt: 80 is vanuit Lightroom een prima kwaliteit, iets hoger kan natuurlijk ook.

Kleurruimte

Het gebruik van AdobeRGB of ProfotoRGB als kleurruimte is bij Profotonet ook heel goed mogelijk. sRGB zal bij enkele foto’s misschien net iets minder kleurverzadiging opleveren, andere kleurruimtes hebben weinig zin voor het laten maken van afdrukken.

Afmetingen

Hier moet je heel nauwkeurig de juiste instellingen kiezen om er voor te zorgen dat het bestand precies zo wordt afgedrukt als je het zelf hebt opgestuurd, dan heb je het namelijk zelf in de hand. Het gaat dan om de combinatie van de afmetingen in centimeters en de resolutie in pixels per inch, DPI. De software van Profotonet geeft ook heel handig een melding als de foto van te lage kwaliteit is.

De afmetingen zijn gebonden aan de afmetingen van de rollen fotomateriaal waarop de afdrukken worden gemaakt. De kortste kant van de foto, de hoogte bij een liggend beeld, de breedte bij een staande foto, moet precies op maat worden gemaakt voor de breedte van de rol. De langere kant wordt gewoon helemaal gebruikt. Bij normale afdrukken kun je dan ook kiezen vanaf vierkant tot een verhouding waarbij de lange zijde 1,5 keer zo lang is als de korte: het klassieke kleinbeeld formaat met een 2:3 verhouding.

Er is een hele reeks breedtematen waaruit je kunt kiezen:

• 13 cm is precies 12,7 cm breed (voor afdrukken tot 13 x 19)
• 15 cm is precies 15,2 cm breed (voor afdrukken tot 15 x 22)
• 20 cm is precies 20,3 cm breed (voor afdrukken tot 20 x 30)
• 30 cm is precies 30,5 cm breed (voor afdrukken tot 30 x 45)
• 40 cm is precies 40,6 cm breed (voor afdrukken tot 40 x 60)
• 50 cm is precies 50,8 cm breed (voor afdrukken tot 50 x 75)
• 60 cm is precies 61,0 cm breed (voor afdrukken tot 60 x 90)
• 70 cm is precies 71,0 cm breed (voor afdrukken tot 70 x 105)
• 76 cm is precies 76,2 cm breed (voor afdrukken tot 76 x 115)
• 80 cm is precies 81,3 cm breed (vooraf drukken tot 80 x 120)
• 90 cm is precies 91,4 cm breed (voor afdrukken tot 90 x 135)
• 100 cm is precies 101,6 cm breed (voor afdrukken tot 100 x 150)
• 120 cm is precies 121,9 cm breed (voor afdrukken tot 120 x 180)

Uitzonderingen zijn 10×15 en 11×15, die beide op de rol van 15,2 cm worden geprint, waarbij de lange zijde aan de breedte van de rol wordt aangepast.

Op 10 en 76 cm breed zijn panorama formaten mogelijk. Kies je een panorama op een ander papierformaat, dan krijg je witte randen boven en onder omdat dan de breedte van het panorama op 1,5 keer de breedte van de rol wordt afgemeten. Mocht je je foto’s bijsnijden, let er dan op dat de hoogte-breedte verhouding niet groter wordt dan 2:3. Zijn je foto’s te breed, dan krijg je witte randen boven en onder omdat er nooit een deel van je foto niet wordt afgedrukt.

Voor alle maten tot 30 x 45, op de rol van 30,5 cm breed dus, wordt 320 dpi als afdrukresolutie gebruikt. Voor de grotere afmetingen wordt 254 dpi gebruikt.

Verscherping

Bij het bewerken van je foto’s kun je verschillende soorten verscherping toepassen, die beoordeel je op je beeldscherm. Maar bij de laatste stap, het maken van een afdruk, gaat er door de gebruikte techniek altijd weer wat scherpte verloren, ongeacht welke techniek wordt gebruikt.

Bij het maken van een bestand ten behoeve van de afdruk kun je dat verlies tijdens het afdrukken vooraf compenseren door een extra verscherping toe te voegen. Hoeveel verscherping je kiest is een kwestie van smaak. Let ook op bij vergrotingen vanaf 40×60, te veel verscherping kan slecht uitpakken en levert een moire effect op.

Exporteren

Het kiezen van al deze instellingen kan het makkelijkst gedaan worden in de export module van Lightroom of bij het bewaren vanuit Adobe Camera RAW.
De schermafbeeldingen laten de instellingen zien. Beide programma’s geven je ook de mogelijkheid zo’n set instellingen te bewaren zodat je ze in het vervolg met één klik kunt kiezen om een serie foto’s te exporteren om ze af te laten drukken.

Witte randen

In principe worden foto’s zonder witte randen op het papier afgedrukt. Wil je wel foto’s met witte randen, dan zul je die zelf aan je foto toe moeten voegen.

Je uitgangspunt is dan de foto precies op de maat waarop de foto moet worden geprint, je plaatst die foto dan op een witte ondergrond van precies de papiermaat waarop geprint moet worden. Wanneer je heel precies wilt werken doe je de handelingen om de witte rand toe te voegen met TIFF-bestanden, het eindresultaat kan dan wel weer als JPEG worden verstuurd.

Canvas vergroten

Dit is een eenvoudige handeling, je kiest in Photoshop voor het vergroten van het canvas. Voor de maat kies je dan precies de gewenste afmetingen voor het papier en de foto kun je dan in het midden plaatsen.

Op een witte ondergrond plakken

Wil je meer vrijheid om je foto te plaatsen, bijvoorbeeld met een witte rand die niet aan alle kanten even breed is, dan begin je met het maken van een leeg wit document van de juiste afmetingen: dus precies de papiermaat en de resolutie die nodig is. Je exporteert je foto op de voor de afbeelding gewenste grootte. Die kun je dan in Photoshop op de witte ondergrond plakken en precies neerzetten waar je de foto binnen het wit wilt hebben.

Wil je vaker dezelfde maatvoering, dan is het handig om het witte vel, samen met hulplijnen te bewaren als een beveiligd bestand zodat je het steeds opnieuw precies identiek kunt gebruiken.

Houd hierbij rekening met dat Profotonet het beeld altijd iets overbelicht bij de maten t/m 30×45 cm om witte randjes te voorkomen. Dit komt neer op ongeveer 40 pixels beeldverlies rondom, dus te dunne witte randen kunnen ook weer verloren gaan. Je kunt ook de witte randen optie van Profotonet zelf kiezen, dan plaatsen zij een witte rand rondom de foto die 5% van het papieroppervlak beslaat.

NIDF

Deze informatie is samengesteld door het NIDF.

Over het bewerken van foto’s zijn twee boeken te koop, geschreven door Eduard de Kam van het NIDF:

Over de workflow
Titel: “Fotograferen, van opname tot afdruk”.
ISBN 97-890-5940-966-8

Over het digitaal bewerken van zwartwit foto’s
Titel: “Zwart-witfotografie”.
ISBN 97-890-5940-696-4

Beide boeken zijn uitgegeven door van Duuren media en via de boekhandel te verkrijgen. Meer informatie over de boeken in de NIDFwebwinkel (www.nidfwebwinkel.nl)

Het NIDF organiseert enkele workshops, zie daarvoor de website .