K4 Ultrachrome – voor de mooiste zwart-wit foto

Wat is Ultrachrome K4?

Ultrachrome K4 is een geavanceerde inkttechnologie ontwikkeld door Epson, een belangrijke leverancier in de wereld van print- en beeldoplossingen. Ultrachrome K4 is speciaal ontworpen voor professionele inkjetprinters en vertegenwoordigt een aanzienlijke sprong voorwaarts in afdrukkwaliteit, kleurnauwkeurigheid en stelt nieuwe normen in deze branche.

De “K4” in Ultrachrome K4 verwijst naar de vier zwarte inktniveaus die in dit moderne inktsysteem worden gebruikt. De inktset bestaat uit vier verschillende soorten zwarte inkt. Dee zwarttinten zijn cruciaal voor vloeiende overgangen, fijnere details en een breder toonbereik.

Een van de opvallende kenmerken van Ultrachome K4 is de langere levensduur, hoge kwaliteit, uitzonderlijke scherpte en de weerstand tegen vervaging. De kwaliteit van Ultrachrome K4 -afdrukken zorgt ervoor dat memorabele herinneringen en waardevolle beelden levendig en intact blijven voor toekomstige generaties.

Deze zwart-wit papiersoort stelt (professionele) fotografen, kunstenaars en grafische ontwerpers in staat om hun visie getrouw op print weer te geven en zelfs de meest subtiele nuances van hun werk vast te leggen

Zwarte of witte inkt

Wanneer je alleen zwarte inkt gebruikt is het toch mogelijk om de tussenliggende grijswaarden met een inkjetprinter af te drukken. Je gebruikt dan een techniek die afgeleid is van de standaard druktechniek: er worden rasters gemaakt die opgebouwd zijn uit de kleinere druppeltjes die de printer aflevert.

Een microscoop opname van een K4 Ultrachrome afdruk, hier een stukje egaal grijs.

Om niet zo’n zichtbare structuur te krijgen als bij drukwerk wordt er een chaotisch raster gebruikt. De printer fabrikanten voegen meer tinten zwart, donker- en lichtgrijs toe, waardoor je met puntjes opgebouwde inkt toch het gewenste aantal grijswaarden op kunt bouwen. Daarnaast wordt er ook nog een beetje kleur gebruikt om de net niet neutrale kleur van de gekozen zwarte pigmenten te compenseren en ook om meer nuances te maken.

Een neutrale weergave

De meeste inkjet printers gebruiken naast de drie soorten zwart en grijs ook nog een beetje kleur om te zorgen voor een neutrale weergave van het eindresultaat. Dat zou op lange termijn tot kleurverschillen in de afdrukken kunnen leiden wanneer de ene kleurstof minder snel verkleurt dan de andere.

De K4 Ultrachrome inkten gebruiken alleen de op koolstof gebaseerde pigmenten die nauwelijks last hebben van verouderingsverschijnselen. Voor echt archiveerbare zwartwit inkjet prints is het Ultrachrome systeem waarschijnlijk de enige echte oplossing.

Een normale grijswaarden inkjet print, er wordt veel kleur gebruikt, ook zijn de druppels beter zichtbaar.

De software doet meer dan alleen het oplossen van de complexe toewijzing van de verschillende inkten aan de te printen grijswaarde. Door de grote variatie in beschikbare inkten kan de hele toonschaal, van zwart tot wit, keurig worden afgedrukt. Hierbij moet de software de curves van de vier verschillende inkten precies op elkaar afstemmen om te zorgen dat alles overeenkomt met het origineel. Daarnaast wordt de aansturing van de printkop door de software ook nog eens met een veel grotere nauwkeurigheid gedaan. Een hoge scherpte is een te verwachten resultaat daarvan, naast een heel zuivere toonweergave.

Zwart-wit afdrukken

Een zwart-wit foto is meer dan alleen maar een foto waar de kleur uit is weggehaald. Dat is inmiddels de gangbare methode in tegenstelling tot vroeger toen je op zwartwit film fotografeerde als je het bijhorende eindresultaat wilde. Nu is, behalve bij de twee monochrome camera’s die te koop zijn, het eindresultaat in zwartwit altijd een keuze die gemaakt wordt bij het bewerken van de foto. Een nadeel is dat je je bij het fotograferen misschien wat minder bewust bent van het kleurloze eindresultaat. Je kunt je camera in een monochrome beeldstijl schakelen als je een beetje een indruk wilt krijgen van het eindresultaat. Maar het RAW-bestand bevat altijd de kleurinformatie waardoor je achteraf toch weer al de mogelijkheden krijgt om de toonschaal perfect aan te passen. Het wordt daardoor niet eenvoudiger om vooraf te zien wat het eindresultaat zal worden.

Stijl en nostalgie

Interessant is de vraag of zwartwit je nu meer mogelijkheden biedt voor een ‘persoonlijke’ stijl bij het afwerken dan kleur. Door de grotere afstand tot de werkelijkheid vallen sommige aanpassingen minder op waardoor ze makkelijker toe te passen zijn dan in kleur. Toch is wat je als eindresultaat tegenwoordig ziet vooral erg overdreven, enorme contrasten, volledig zwart gemaakte donkere gedeeltes van de foto’s. Bij de fotowedstrijden als WPP en ZC is er veel discussie over wanneer dergelijke heftige aanpassingen feitelijk neer komen op het verwijderen van informatie uit de foto, wat dan tegen de regels is. En dat terwijl de controle over het eindresultaat nu zo enorm veel groter is dan vroeger waardoor je juist meer subtiliteit kan gebruiken. Heel donker hoeft niet puur zwart te zijn, heel licht geen uitgevreten wit.

Wanneer je een print bij Profotonet laat maken op mat papier moet je ook je nostalgische gevoelens voor de oude chemische afdrukken laten varen, wat in combinatie met zwartwit misschien niet zo makkelijk is. In de donkere kamer was mat papier altijd een beetje een vreemde uitzondering door de vrij geringe dekking die je kon halen waardoor het er altijd een beetje ‘slap’ uitzag. Maar de moderne techniek levert ook op mat papier mooi stevig zwart met als bijkomend voordeel dat het nooit door glimmen wordt verstoord. Een moderne zwartwit foto op mat papier met een volledig beheerste toonschaal is het resultaat wanneer je alles onder controle houdt.

Een detail uit een opname met een Leica Monochrom afgedrukt op A4. De hele foto is hieronder afgebeeld. Alle microscoop opnamen zijn met dezelfde vergroting gemaakt.

Opname met de Leica Monochrom, het detail hierboven is een deurkruk van het portier van de auto.